22 lipca to dzień najważniejszego święta państwowego w Polsce Ludowej. W 1944 roku opublikowano Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Mimo że w nazwie pojawił się przymiotnik „polskiego”, miało to niewiele wspólnego z prawdą. Manifest PKWN zatwierdził bowiem... w Moskwie Józef Stalin, przywódca ZSRR. Komuniści zrobili w ten sposób grunt pod przejęcie władzy w Polsce po II wojnie światowej. Odezwa delegalizowała rząd RP na uchodźstwie, uznając Krajową Radę Narodową za jedyny legalny ośrodek władzy. Na jej czele stanął Edward Osóbka-Morawski.

Od tamtych wydarzeń minęło 11 lat. Był 22 lipca 1955 roku. Tego dnia otwarto w Warszawie Stadion Dziesięciolecia. Stołecznego giganta oddano do użytku w ekspresowym tempie. Od rozpoczęcia budowy minęło... 11 miesięcy. Z uwagi na wielkość obiektu, wyczyn ten uznano za światowy rekord. Jedna rzecz mogła budzić wątpliwość. Skoro inauguracja odbyła się w rocznicę powstania Manifestu PKWN, skąd wzięło się określenie „dziesięciolecia”? Za punkt odniesienia wzięto okres od zakończenia II wojny światowej. W 1955 roku minęła dokładnie 10 rocznica istnienia PRL-u.

Otwarcie zorganizowano z wielką pompą. Wydarzeniu towarzyszyła gala w stylu ludowym. Na trybunach, których budulcem były gruzy zrujnowanej Warszawy, zasiadło 83 tysiące widzów. Wśród nich prezydent Bolesław Bierut i premier Józef Cyrankiewicz.

22 lipca 1955 roku odbył się pierwszy mecz na stołecznym olbrzymie. Naprzeciw siebie stanęły reprezentacje Warszawy i Stalinogrodu (taką nazwę nosiły wówczas Katowice). Lepsi okazali się gracze z Górnego Śląska, którzy wygrali 2:1. Premierową bramkę zdobył zawodnik przyjezdnych, Czesław Ciupa.

Obiekt wzbudzał powszechny podziw. Dziennikarze „Przeglądu Sportowego” przepytywali na tę okoliczność wychodzących ze spotkania kibiców – także tych nieco młodszych. „Stadion jest klawy. Jak dużo jest tu miejsca. I bilety są tak tanie, że nie musiałem wchodzić na gapę” – zachwalał jeden z fanów.

Przenieśmy się teraz na południe, gdzie wyrósł inny piłkarski kolos. O Stadionie Śląskim mówi się Kocioł Czarownic. To określenie pojawiło się jednak dopiero po spotkaniu z Anglią (2:0) w el. MŚ 1974 (nadały ją brytyjskie media). Młodszy brat warszawskiego obiektu powstawał równocześnie ze stołecznym, ale został oddany rok później – 22 lipca 1956 r. Obie areny były do siebie łudząco podobne. Do wybudowania trybun użyto natomiast nieco innych składników niż w Warszawie.. Z czasem powstały kolejne elementy stadionowej infrastruktury – w tym słynna wieża (obecnie nieistniejąca). Nazwę śląskiego stutysięcznika, która funkcjonuje do dziś, wyłoniono w konkursie.

Chorzowskiego giganta również otwierano z wielką pompą. Były pokazy lotnicze, kwiaty zrzucane z dwupłatowców, defilada dziewcząt i chłopców niosących biało-czerwone flagi. Na widowni zasiadły tłumy kibiców. Pojawili się także partyjni dygnitarze

Punktem kulminacyjnym był mecz Polska - NRD. I na tym skończyły się miłe chwile. Tak jak w przypadku warszawskiej inauguracji, gospodarze musieli uznać wyższość gości. Biało-czerwoni przegrali 0:2. Prasa uznała to spotkanie za „najczarniejszy dzień naszego piłkarstwa”, a nawet za „dno upadku polskiego piłkarstwa”. Publiczność była wściekła i domagała się dymisji selekcjonera Ryszarda Koncewicza. Pojawiły się nawet okrzyki: „Koncewicz – lipa”.

Organizatorzy przygotowali puchar z węgla dla strzelca pierwszego gola. Ale ta nagroda okazała się mocno problematyczna. Premierowa bramka padła bowiem po... samobójczym trafieniu Jerzego Woźniaka. Wynik ustalił Horst Assmy.

Choć obiekty miały wspólny mianownik w postaci porażek gospodarzy na inauguracje, to ich losy potoczyły się odmiennie.

Stadion Dziesięciolecia pozostał „klawy” przez kolejne... dziesięciolecia. Aż nastał jego kres. Po raz ostatni reprezentacja Polski zagrała na nim 17 kwietnia 1983 roku, gdy niespodziewanie zremisowała 1:1 z Finlandią w el. mistrzostw Europy. Tym, który „zamknął” obiekt, był Paweł Janas – autor samobójczej bramki.

Przez kolejne lata kolos niszczał. Uznano, że jego remont i przebudowa są nieopłacalne. W 1989 roku Warszawa wydzierżawiła go do celów handlowych i powstał Jarmark Europa, który funkcjonował do 30 września 2007 roku. Oficjalne zamknięcie obiektu nastąpiło prawie rok później. Dziś w miejscu chluby PRL-u możemy podziwiać PGE Narodowy.

Losów Stadionu Dziesięciolecia nie podzielił Kocioł Czarownic. Przede wszystkim dlatego, że nasi reprezentanci lubili na nim grać. Atmosfera była niepowtarzalna, o czym wspominał także selekcjoner Antoni Piechniczek, wielki zwolennik chorzowskiego giganta. Biało-czerwoni rozgrywali tam większość ważniejszych meczów aż do października 2009 roku. Potem przez 8 lat Kocioł Czarownic przechodził niezliczone modernizacje.

Drużyna narodowa powróciła na niego 27 marca 2018 r. (towarzyskie starcie z Koreą Południową). Tak długa rozłąka ze Śląskim spowodowała, że reprezentacja przeprowadziła się na stałe do nowego domu – na PGE Narodowy.

► ZOBACZ GOLE REPREZENTACJI POLSKI STRZELONE NA STADIONIE ŚLĄSKIM