Kto wygrał pierwsze rozgrywki w historii? Kto ma na koncie najwięcej tytułów? Kto okazał się najlepszy w poprzednim sezonie? Pytań dotyczących piłkarskiego Pucharu Polski nie brakuje. Poniżej przedstawiamy zbiór najważniejszych pojęć i faktów związanych z rozgrywkami, które z roku na rok cieszą się coraz większą popularnością.
Puchar Tysiąca Drużyn – właśnie tak zwykło się nazywać zmagania o piłkarski Puchar Polski. Wszystko za sprawą faktu, że w rozgrywkach bierze udział bardzo duża liczba zespołów, również na co dzień występujących na niskich szczeblach zmagań ligowych. Co więcej, każdy – niezależnie od aktualnego miejsca w klubowej hierarchii – ma szansę zdobyć cenne trofeum.
Wisła Kraków – zespół z królewskiego miasta jest pierwszym, historycznym zdobywcą Pucharu Polski. Miało to miejsce w sezonie 1925/1926, a w finale Biała Gwiazda pokonała Spartę Lwów 2:1. Jak się okazało, była to jedyna edycja rozegrana w okresie międzywojennym. Kolejna odbyła się dopiero w latach 1950-1951.
Prezydent RP – głowa państwa jest honorowym patronem całych rozgrywek. W przeszłości wielokrotnie zdarzało się, że osoby sprawujące najwyższy urząd w państwie pojawiały się na meczu finałowym i wręczały trofeum najlepszemu zespołowi zmagań.
Prezydent RP Andrzej Duda w towarzystwie prezesa PZPN Zbigniewa Bońka, podczas finału Pucharu Polski 2 maja 2017 roku, w którym po dogrywce Arka Gdynia wygrała z Lechem Poznań 2:1.
Triumfatorzy – obecnie na liście zwycięzców Pucharu Tysiąca Drużyn są 23 zespoły. Dziesięć z nich po to trofeum sięgnęło tylko raz.
Rewelacje rozgrywek – Puchar Polski daje niepowtarzalną szansę zaistnienia w ogólnopolskiej rywalizacji zespołom z niższych klas rozgrywkowych. Dzięki niemu kibice w całym kraju mogą usłyszeć o klubach, często znanych wyłącznie w regionach, w których występują na co dzień. W blisko 100-letniej historii rywalizacji nie brakowało takich przykładów, a jednym z najnowszych są drugoligowi Błękitni Stargard Szczeciński, którzy w sezonie 2014/2015 dotarli aż do półfinału.
Legia Warszawa – zespół ze stolicy jest niekwestionowanym rekordzistą pod względem wygranych w Pucharze Polski. Wojskowi triumfowali w nim aż 19-krotnie! Po raz pierwszy w 1955 roku, ostatnio w 2018. Legia jest też najczęstszym uczestnikiem finałów. W decydującej rozgrywce brała udział 25 razy.
Obrońca trofeum – aktualnym zdobywcą Pucharu Polski jest Raków Częstochowa. Co ciekawe zespół spod Jasnej Góry wywalczył trofeum już drugi raz z rzędu. Po tym jak w 2021 roku triumfował po raz pierwszy w historii klubu (pokonując w Lublinie Arkę Gdynia 2:1), 2 maja br. w Warszawie okazał się lepszy od poznańskiego Lecha (3:1).
Format rozgrywek – w przeszłości pucharowe zmagania rozgrywane były według rozmaitych zasad. Obecnie na każdym etapie o awansie decyduje tylko jedno spotkanie, a gospodarzem jest zespół sklasyfikowany w niższej lidze. Jeśli mierzą się drużyny z tego samego poziomu, kluczowa jest kolejność losowania, które odbywa się przed każdą rundą.
Miejsce i termin finału – od sezonu 2013/2014 ustalono, że mecz finałowy będzie rozgrywany w święto flagi państwowej 2 maja na Stadionie Narodowym w Warszawie (obecnie PGE Narodowy). W tym miejscu, po wygranej po serii rzutów karnych z Zagłębiem Lubin, jako pierwsi cieszyli się zawodnicy bydgoskiego Zawiszy. Wyjątkiem były sezony 2019/2020 i 2020/2021, kiedy to ze względu na pandemię koronawirusa, rywalizację przeniesiono na Arenę Lublin.
Wszystkie drogi prowadzą do Warszawy. To właśnie w „domu reprezentacji Polski” tradycyjnie rozstrzygają się losy triumfu w Pucharze Polski.
Seryjni zdobywcy – wspomniany Raków, nie jest jedynym klubem, który mógł się cieszyć z obrony krajowego pucharu. W historii było ich dokładnie sześć, a absolutnym rekordzistą pod tym względem jest Górnik Zabrze, który w latach 1968-1972 triumfował pięć razy z rzędu!
Europejskie puchary – zwycięstwo w zmaganiach oznacza nie tylko olbrzymi prestiż, uznanie i wiąże się z nagrodą finansową, ale przede wszystkim otwiera drzwi do udziału w międzynarodowej rywalizacji. Obecnie jedną z nagród za sięgnięcie po Puchar Polski jest udział w Lidze Konferencji Europy od II rundy eliminacji.
Superpuchar Polski – najlepsza drużyna rozgrywek uzyskuje również prawo do walki o krajowy superpuchar. Zwyczajowo przyjęło się, że mecz z mistrzem Polski otwiera kolejny sezon zmagań nad Wisłą. Jeśli ten sam zespół wywalczył oba trofea, miejsce w superpucharze zajmuje finalista PP.
Po wygranej na stadionie mistrza – Lecha w Poznaniu (2:0), aktualnym zdobywcą Superpucharu Polski jest Raków Częstochowa.
Wieczni finaliści – to co łączy Pogoń Szczecin, Polonię Bytom i Zagłębie Lubin to fakt, że te drużyny najczęściej w historii (każda po trzy razy) brały udział w wielkim finale Pucharu Polski, ale ani razu nie sięgnęły po to trofeum.
Najwięcej bramek – w historii finałów rozgrywek o Puchar Polski najwyższy wynik padł w sezonie 1997/1998, kiedy to w Poznaniu Amica Wronki 5:3 pokonała po dogrywce Aluminium Konin. Po latach w sprawie tego meczu pojawiło się jednak wiele wątpliwości dotyczących uczciwości jego rozegrania, jednak dotychczas ten wynik nie został zweryfikowany.
Odebrane trofeum – po prawomocnym wyroku sądu, skazującym osoby uczestniczące w ustawieniu meczu finałowego Groclinu Dyskobolii z Zagłębiem Lubin (2:0) w 2005 roku, Polski Związek Piłki Nożnej oficjalnie odebrał tytuł zespołowi z Grodziska Wielkopolskiego. To jedyny taki przypadek w historii rozgrywek.