Zanim został piłkarzem chciał być… nauczycielem wychowania fizycznego. Ale ten pomysł niespecjalnie przypadł do gustu rodzicom młodego Władysława. Byli zwolennikami bardziej „konkretnego” zajęcia, dlatego po ukończeniu technikum, zaczął pracować w zabrzańskiej hucie. Od pasji jednak nie jest łatwo uciec. Tym bardziej, że okoliczności okazały się sprzyjające. Po zmianie miejsca zatrudnienia, jego przełożonym został jeden z trenerów Slavii Ruda (dziś Ruda Śląska), w której Żmuda występował już od trampkarza. Tym samym mógł liczyć na przychylność szefa, a łączenie gry w piłkę z pracą stało się bardziej realne. Jednocześnie Żmuda nie zapomniał o planowanej w przyszłości pracy z młodzieżą. Z tego powodu skończył Studium Pedagogiczne w Katowicach. W 1961 roku ze Slavią awansował do II ligi, ale wtedy upomniało się o niego wojsko. Chcąc uniknąć pójścia „w kamasze” zatrudnił się w kopalni (górnicy nie podlegali wówczas obowiązkowemu poborowi). Pod ziemią uległ wypadkowi, który spowodował jego późniejsze problemy z kręgosłupem. Kwestie zdrowotne szczęśliwie nie zaprzepaściły jednak jego kariery na boisku.

ZE ŚLĄSKA DO ŚLĄSKA

W sezonie 1962/1963 Slavia przyjechała na ligowy mecz do Wrocławia. Mimo wygranej Śląska obrońca gości wpadł w oko miejscowym działaczom i trenerowi. I choć przeprowadzka na Oporowską wiązała się z koniecznością założenia, unikanego przez niego wcześniej munduru, przenosin na Dolny Śląsk z pewnością nie żałuje. Jako zawodnik i kapitan wprowadził drużynę do ekstraklasy, w której łącznie rozegrał 80 spotkań. Z uwagi na funkcję pełnioną na boisku, a także wykształcenia, koledzy nazywali go „Profesorem”. A on dostarczał do tego kolejnych powodów. Pełniąc służbę wojskową, a także regularnie występując na boisku, otrzymał zgodę na podjęcie studiów zaocznych na AWF. We Wrocławiu edukacja na tym kierunku była możliwa wyłącznie w trybie dziennym, dlatego dojeżdżał… do Warszawy! Specjalizację z piłki nożnej robił już jednak na Dolnym Śląsku i co ciekawe jednym z jego egzaminatorów był sam Kazimierz Górski.

Piłkarski dorobek to jedno, ale Władysław Żmuda w historii Śląska zapisał się przede wszystkim jako najwybitniejszy szkoleniowiec w dziejach klubu. Pierwsze kroki na ławce stawiał… jeszcze jako czynny zawodnik, będąc w sezonie 1970/1971 grającym asystentem Słowaka Josefa Stanko. Kiedy po zakończeniu rozgrywek 32-letni Żmuda, któremu coraz bardziej doskwierały problemy zdrowotne, zdecydował się na pożegnanie z boiskiem, również z racji na wykształcenie stał się naturalnym kandydatem na pierwszego trenera. W tej roli doskonale sprawdzał się przez sześć lat, odnosząc niespotykane dotąd sukcesy. Najpierw wprowadził wrocławian do ekstraklasy, żeby już w pierwszym sezonie zająć w niej trzecie miejsce. To dało prawo gry w Pucharze UEFA, w którym niespodziewanie Wojskowi zatrzymali się dopiero w 1/8 finału. Po wyeliminowaniu szwedzkiego GAIS Göteborg i belgijskiego Royalu Antwerp, lepszy okazał się wielki Liverpool FC (2:1 w Polsce i 3:0 w Anglii).

Pożegnanie z pucharami piłkarze Władysława Żmudy „osłodzili” sobie rozgrywkach krajowych, po raz pierwszy w historii sięgając po Puchar Polski. W wielkim finale pokonali naszpikowaną gwiazdami mielecką Stal 2:0, na czele z Grzegorzem Latą, Henrykiem Kasperczakiem i Janem Domarskim. W zespole z Wrocławia wyróżniali się m.in. zdobywcy bramek Jan Erlich i Zygmunt Garłowski, ale także reprezentacyjny obrońca… Władysław Żmuda, sprowadzony z warszawskiej Gwardii. Zbieżność personaliów trenera i zawodnika dostarczała zresztą wielu zabawnych sytuacji.

Jeśli ktoś myślał, że te sukcesy zadowolą Władysława Żmudę i jego piłkarzy, to był w wielkim błędzie. Najpierw wrocławianie przeżyli kolejną, piękną europejską przygodę. W Pucharze Zdobywców Pucharów doszli aż do ćwierćfinału, w którym po bezbramkowym remisie u siebie, ulegli na wyjeździe Napoli 0:2. Później przyszedł kolejny triumf na krajowym podwórku. Tym razem w ligowych zmaganiach, gdzie Śląsk wyprzedził Widzew Łódź i Górnika Zabrze. Mistrzostwo Polski w sezonie 1976/1977 było pierwszym w historii Śląska i jak czas pokazał, na kolejne kibice tego klubu musieli czekać aż 35 lat. Jaka była tajemnica spektakularnych sukcesów, debiutującego przecież na trenerskiej ławce, młodego szkoleniowca?

NOWE WYZWANIA, NOWE SUKCESY

Mimo historycznego osiągnięcia Żmuda czuł, że po wielu latach pobytu we Wrocławiu, przyszedł czas na zmiany. Na jego decyzję bez wątpienia wpłynęła również sytuacja finansowa klubu, która przekładała się nie tylko na jego wynagrodzenie, ale przede wszystkim na brak oczekiwanych wzmocnień zespołu. Tym samym po doprowadzeniu Śląska na sam szczyt, zdecydował się na odejście i powrót w rodzinne strony. Lat spędzonych w Górniku i GKS-ie Katowice nie mógł już jednak zaliczyć do udanych (m.in. z klubem z Zabrza spadł z ekstraklasy, żeby później do niej wrócić). Jednak to wszystko doprowadziło go do miejsca, w którym znów był w stanie wspiąć się na szczyt – do Łodzi. Widzew przejął w takim samym momencie, w którym zostawił Śląsk – tuż po wywalczeniu pierwszego, historycznego mistrzostwa Polski. Ludwik Sobolewski po rozstaniu z charakternym Jackiem Machcińskim, szukał trenera. I jak czas pokazał – po raz kolejny intuicja nie zawiodła legendarnego prezesa klubu z Alei Armii Czerwonej.

O tym, że trenerowi Żmudzie, mimo twardych zasad, udało się znaleźć wspólny język z zawodnikami, najlepiej świadczą wyniki. Nie tylko te osiągnięte na krajowym podwórku (przez trzy lata pracy wywalczył mistrzostwo i dwa wicemistrzostwa Polski), ale przede wszystkim na europejskiej arenie. Puchar Europy w sezonie 1982/1983 z udziałem Widzewa, przyniósł jeden z największych sukcesów w historii polskiej piłki. Łodzianie przebojem wdarli się do półfinału, w pokonanym polu zostawiając takie kluby jak Hibernians FC (4:1 i 3:1), Rapid Wiedeń (1:2 i 5:3) i przede wszystkim Liverpool FC (2:0 i 2:3). Szkoleniowcowi udał się więc osobisty rewanż na zespole z miasta Beatelsów. A o poziomie prezentowanym przez jego podopiecznych najlepiej świadczy owacja na stojąco, jaką po wyeliminowaniu mistrzów Anglii, zgotowali łodzianom fani The Reds na stadionie Anfield.

I choć ostatecznie Widzewowi nie udało się sięgnąć po Puchar Europy (w półfinale lepszy okazał się Juventus Turyn Zbigniewa Bońka i Michela Platiniego – łodzianie przegrali 0:2 we Włoszech, mecz w Łodzi zakończył się remisem 2:2), to z dzisiejszej perspektywy, takie wyniki polskich zespołów w konfrontacji z europejską czołówką są nieosiągalne. I choć Żmuda ma świadomość ogromnych osiągnięć prowadzonych przez siebie drużyn, po latach wciąż wraca do tamtych dni i analizuje co można było zrobić jeszcze lepiej.

DAĆ JAK NAJWIĘCEJ

Po pożegnaniu z Łodzią w 1984 roku, kariera trenerska Władysława Żmudy trwała jeszcze dekadę. W tym czasie pracował w Ruchu Chorzów, ponownie w GKS-ie Katowice (dwa srebrne medale w ekstraklasie) i tunezyjskim Espérance Tunis, z którym wywalczył mistrzostwo i puchar kraju. Po powrocie do Polski znów związał się z Widzewem, żeby później krótko pracować w sztabie reprezentacji Polski (w trzech meczach w roli selekcjonera Lesława Ćmikiewicza w 1993 roku) i karierę trenerską zakończyć w Polonii Bytom. Mimo coraz bardziej dostojnego wieku, cały czas pozostaje aktywny w piłkarskim środowisku. A swoją wiedzę i doświadczenie przekazuje innym, m.in. od końca lat 80. współpracując z Akademią Wychowania Fizycznego w Katowicach. 

Co ciekawe, poza piłkarskimi opracowaniami, Władysław Żmuda zajmuje się również… pisaniem wierszy! A jak tylko czas i zdrowie pozwalają, chętnie korzysta również z zaproszeń „swoich” klubów i zjawia się na stadionach w Łodzi i we Wrocławiu. Po powrocie Widzewa do ekstraklasy w sezonie 2021/2022, stawką rywalizacji ukochanych zespołów trenera, znów jest mistrzostwo kraju.